• Docent worden

    Hoe word ik docent in het voortgezet onderwijs?

Verschillende routes mogelijk

De Universitaire lerarenopleiding leidt afgestudeerde WO-bachelor- en masterstudenten op tot docent in het voortgezet- en beroeps onderwijs. Tijdens of na je bachelor kun je, door het volgen van de Educatieve Minor of Module, vaak al een beperkte tweedegraads bevoegdheid halen waarmee je les mag geven aan vmbo-tl en de onderbouw havo-vwo. Heb je je bachelor afgerond en wil je ook je eerstegraads bevoegdheid halen? Dan heb je twee keuzes: (1) je volgt de educatieve masteropleiding van twee jaar; (2) je rond eerst een master af verwant aan het schoolvak dat je wilt geven en volgt daarna een tweede masteropleiding, namelijk de Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs master van één jaar. Met een eerstegraads bevoegdheid kun je vervolgens aan de slag in de onder- én bovenbouw van het vmbo, havo en vwo, maar ook op het mbo, praktijkonderwijs en volwasseneneducatie. Is dit niet wat je zoekt of wil je meteen de praktijk in, dan is een hbo lerarenopleiding ook nog een mogelijkheid voor jou!

Universitair - Eerstegraad Bevoegdheid

De universitaire lerarenopleiding is een Masteropleiding. Deze Masteropleiding leidt studenten op tot eerstegraads docent. Dit betekent dat je bevoegd bent om les te geven in de onder- èn bovenbouw van het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo), havo èn vwo, maar ook op het mbo, binnen het praktijkonderwijs (pro) en volwasseneneducatie (bve). Heb je je wo-bachelor afgerond in, of gelieerd aan, een schoolvak en weet je zeker dat je de universitaire lerarenopleiding wilt volgen? Dan heb je twee keuzes:

1. Je volgt de educatieve masteropleiding van twee jaar;
2. Je rondt eerst een master af in een domein verwant aan het schoolvak dat je wilt geven en volgt daarna de educatieve masteropleiding, namelijk de Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs master van één jaar.

Het kan zijn dat je een studieachtergrond hebt waardoor je niet direct toelaatbaar bent tot de universitaire lerarenopleiding (één of twee-jarig). In dat geval dien je een deficiëntieprogramma of schakelprogramma te volgen om je vakdeficiënties weg te werken voordat je kunt instromen. Vakdeficiënties kun je wegwerken voor of tijdens je aan een schoolvak verwante master. Ook is het soms mogelijk je vakdeficiënties weg te werken tijdens de educatieve masteropleiding zelf, als het schakelprogramma in homologatie wordt gevolgd.

Heb je al een wo-master afgerond in een domein dat direct verwant is aan een schoolvak? Dan kun je direct instromen in de opleiding Leraar Voorbereidend Hoger Onderwijs of de Master Science Education and Communication, waarbij je studieprogramma nog maar één jaar duurt met een omvang van 60 ECTS.
Je hoeft dit jaar niet heel het jaar in de schoolbanken, maar brengt tijdens de opleiding veel tijd door als docent voor de klas.

Universitair - Beperkte Tweedegraads Bevoegheid

Als je je wo-bachelor nog volgt in, of gelieerd aan, een schoolvak, dan kun je tijdens je wo-bachelor al een beperkte tweedegraads bevoegdheid halen door de Educatieve Minor af te ronden.

Dat is een traject van 30 ECTS dat je binnen je bachelor behaalt en dat gelijk staat aan een half jaar voltijd studie. Heb je al een wo-bachelor behaald in, of gelieerd aan, een schoolvak? Dan kun je deze bevoegdheid ook behalen door het volgen van de Educatieve Module. Ook dit traject bestaat uit 30 ECTS maar wordt pas gevolgd na het afronden van je bachelor. Met de beperkte tweedegraads lesbevoegdheid ben je bevoegd om les te geven in vmbo-tl en de onderbouw havo-vwo. De beperkte tweedegraads bevoegdheid op de universiteit biedt je daarnaast al een eerste stap in de richting van de eerste graad, omdat je over het algemeen voor een deel vrijstellingen krijgt.
Als je je wo-bachelor nog volgt in, of gelieerd aan, een schoolvak, dan kun je tijdens je wo-bachelor al een beperkte tweedegraads bevoegdheid halen door de Educatieve Minor af te ronden.

Dat is een traject van 30 ECTS dat je binnen je bachelor behaalt en dat gelijk staat aan een half jaar voltijd studie. Heb je al een wo-bachelor behaald in, of gelieerd aan, een schoolvak? Dan kun je deze bevoegdheid ook behalen door het volgen van de Educatieve Module. Ook dit traject bestaat uit 30 ECTS maar wordt pas gevolgd na het afronden van je bachelor. Met de beperkte tweedegraads lesbevoegdheid ben je bevoegd om les te geven in vmbo-tl en de onderbouw havo-vwo. De beperkte tweedegraads bevoegdheid op de universiteit biedt je daarnaast al een eerste stap in de richting van de eerste graad, omdat je over het algemeen voor een deel vrijstellingen krijgt.

Hoger Beroepsonderwijs - Tweedegraads Bevoegdheid

Een volledige tweedegraads bevoegdheid kun je verkrijgen door het volgen van een vier jaar durende hbo-bacheloropleiding tot docent aan een hogeschool of door een kopopleiding te doen, aansluiten aan je hbo-bachelor in een vakrichting. Met een tweedegraads bevoegdheid mag je lesgeven aan de eerste drie klassen (dus de onderbouw) van havo en vwo, het voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo), het praktijkonderwijs (pro), het beroepsonderwijs en de volwasseneneducatie (bve). In tegenstelling tot de universitaire lerarenopleiding, waarin je je in de masterfase pas richt op lesgeven en onderwijs gerelateerde vakken volgt, doe je dat op het hbo direct al in deze bacheloropleiding tot tweedegraads docent. Voor een bepaalde groep hbo- en wo-bachelors is er nog de eenjarige kopopleiding. Je komt in aanmerking voor de kopopleiding wanneer je in het bezit bent van een bacheloropleiding die direct aansluit bij een schoolvak.

Hoger Beroepsonderwijs - Eerstegraads Bevoegdheid

De hbo eerstegraads lerarenopleiding is een drie jaar durende hbo-masteropleiding en vormt de vervolgopleiding op de hbo-lerarenopleiding tot tweedegraads docent. Deze eerstegraads lerarenopleiding richt zich op de algemene vakken in het voortgezet onderwijs. Met deze eerstegraads bevoegdheid heb je dezelfde bevoegdheid als de eerste graad aan een universitaire lerarenopleiding en kun je aan de slag in de onder- én bovenbouw van vmbo, havo en vwo.

Universitair - Basisonderwijs Bevoegdheid

De academische lerarenopleiding primair onderwijs combineert de universitaire bacheloropleiding onderwijskunde of pedagogiek en het hbo-bachelorprogramma van de pabo. Voor deze lerarenopleiding heeft de student een vwo-diploma of een propedeuse van de pabo nodig.

Hoger Beroepsonderwijs - Basisonderwijs Bevoegdheid

De vier jaar durende hbo-bacheloropleiding leraar basisonderwijs (pabo) leidt studenten op tot primair onderwijs docent. Met de onderwijsbevoegdheid voor het basisonderwijs kun je lesgeven in het primair onderwijs. Dus op de basisschool en op scholen voor speciaal basisonderwijs.

Hoger Beroepsonderwijs - PDG-Traject

Met het Pedagogisch Didactisch Getuigschrift kan de startbekwaamheid worden verworven voor het beroep van mbo-docent. Deze 1,5 jaar durende hbo-opleiding is toegankelijk voor kandidaten die al beschikken over een afgeronde vakopleiding op hbo- en/of wo-niveau en die onbevoegd werkzaam zijn in het middelbaar beroepsonderwijs.

Uitzonderingsgeval lesgeven in het hoger onderwijs zonder bevoegdheid

Om les te mogen geven in het Hoger Onderwijs in Nederland (HBO of Universiteit) hoef je geen eerste of tweedegraads bevoegdheid te bezitten. Je onderwijsbevoegdheid is uiteraard op ieder onderwijsniveau van meerwaarde zowel in je dagelijkse praktijk als bij het vinden van een baan.

Zij-instroom

Je kunt de eerstegraads lerarenopleiding als student of als zij-instromer volgen. Je bent een zij-instromer als je nog niet bevoegd bent, maar wel al een baan hebt als docent in het onderwijs. Als zij-instromer behaal je een eerstegraads bevoegdheid en geen Masterdiploma. Daarnaast is de bekostiging van je opleiding anders. Jouw school kan namelijk een zij-instroom subsidie aanvragen, waarmee ze je opleiding kunnen bekostigen. Daarnaast kan de school je ook voor een deel vrijstellen van lesgevende taken. Meer informatie over het traject zij-instroom en de bijbehorende zij-instroomsubsidie kun je vinden via de website van DUO.

Extra trajecten

Naast de reguliere universitaire lerarenopleidingen zijn er ook nog extra trajecten die studenten opleiden tot eerstegraads docent. Hier wordt over het algemeen wel in meer of mindere mate gebruik gemaakt van de inhoudelijke programma’s van de reguliere lerarenopleidingen. Voorbeelden hiervan zijn het Eerst de Klas traineeship (dat momenteel opnieuw vormgegeven wordt), UTeach, World Leaders (beiden Engelstalige universitairelerarenopleiding) en TochLeraarDuits (soepelere ­­toelatingseisen en intensiever programma om toch universitair Duits docent te worden).